Ngành ngân hàng Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình với Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế Sandbox, tạo hành lang pháp lý cho Fintech thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới trong môi trường có kiểm soát.
Với hiệu lực từ ngày 1/7/2025, Nghị định này là kết quả của một loạt chủ trương, chính sách mang tầm vĩ mô của Đảng và Nhà nước nhằm chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và thúc đẩy chuyển đổi số.
Nghị định 94 là một văn bản pháp lý quan trọng, tạo điều kiện cho các tổ chức có căn cứ để triển khai hoạt động kinh doanh mới, đồng thời giúp cơ quan quản lý giám sát, đánh giá rủi ro và hoàn thiện khung khổ pháp lý trong tương lai.
Tại CDR Counsels, chúng tôi nhận thấy cơ hội lớn đi kèm thách thức pháp lý và việc tuân thủ đúng quy định là yếu tố then chốt để khai thác hiệu quả cơ chế này.
Sau một thời gian dài vận hành trong khoảng trống pháp lý, Nghị định 94/2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng, mở ra cơ hội tái cấu trúc và thiết lập trật tự mới cho thị trường fintech tại Việt Nam.
Các doanh nghiệp tham gia thử nghiệm sẽ được hoạt động trong môi trường kiểm soát chặt chẽ bởi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - một bước tiến giúp nâng cao tính minh bạch, quản lý rủi ro hiệu quả hơn và từng bước khôi phục niềm tin của nhà đầu tư và người dùng.
Quan trọng hơn, đây là cơ chế giúp các công ty chính danh hóa mô hình kinh doanh khi được NHNN cấp giấy chứng nhận thử nghiệm, vượt qua rào cản từng khiến họ bị hạn chế tiếp cận người dùng. Để đảm bảo sự an toàn và ổn định cho hệ thống, Nghị định 94 tập trung triển khai thử nghiệm đối với những giải pháp đã được đánh giá thực tiễn và đạt được sự đồng thuận cao.
Cụ thể, có 3 giải pháp được ưu tiên xem xét tham gia Cơ chế thử nghiệm trong giai đoạn đầu, bao gồm:
Đây là một trong những giải pháp mang tính đột phá nhất. Thay vì chỉ dựa vào lịch sử tín dụng truyền thống từ các tổ chức tín dụng, công nghệ này sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hành vi tiêu dùng, lịch sử thanh toán hóa đơn điện, nước, internet, thậm chí cả hoạt động trên mạng xã hội.
Mục tiêu là tạo ra một bức tranh toàn diện hơn về độ tin cậy của khách hàng. Điều này, không chỉ giúp các ngân hàng giảm thiểu rủi ro cho vay mà còn mở rộng cánh cửa tiếp cận tín dụng cho hàng triệu người dân, đặc biệt là những đối tượng chưa từng sử dụng dịch vụ ngân hàng (unbanked và underbanked), từ đó thúc đẩy tài chính toàn diện.
Đây là nền tảng cốt lõi cho một hệ sinh thái tài chính mở. Open API cho phép các ngân hàng và công ty Fintech kết nối với nhau một cách an toàn và hiệu quả, tạo ra các dịch vụ tài chính mới, tiện lợi hơn cho người dùng.
Ví dụ, một ứng dụng Fintech có thể truy cập dữ liệu tài khoản của người dùng (với sự đồng ý của họ) để cung cấp các công cụ quản lý tài chính cá nhân thông minh, hoặc giúp so sánh các sản phẩm vay của nhiều ngân hàng khác nhau chỉ trên một nền tảng duy nhất.
Cơ chế này không chỉ thúc đẩy sự hợp tác mà còn tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, buộc các tổ chức phải liên tục đổi mới để giữ chân khách hàng.
Mô hình này kết nối trực tiếp người có nhu cầu vay với người có tiền nhàn rỗi thông qua một nền tảng công nghệ. P2P Lending giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào các tổ chức tài chính trung gian, từ đó giảm chi phí và tăng tốc độ xử lý giao dịch.
Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) hoặc cá nhân có nhu cầu vay nhỏ, đây là một kênh huy động vốn hiệu quả. Tuy nhiên, P2P Lending cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về lừa đảo, quản lý rủi ro tín dụng và bảo vệ người tiêu dùng.
Do đó, việc đưa mô hình này vào môi trường "sandbox" sẽ giúp các cơ quan quản lý có thể theo dõi, đánh giá và xây dựng một khung pháp lý hoàn chỉnh để kiểm soát, đảm bảo sự phát triển bền vững của loại hình dịch vụ này.
Việc bắt đầu với ba giải pháp này thể hiện sự thận trọng nhưng cũng mang tính chiến lược của Ngân hàng Nhà nước. Bằng cách tập trung vào những mô hình đã được chứng minh hiệu quả trên thế giới, Việt Nam có thể học hỏi, kiểm soát rủi ro và nhanh chóng đưa ra các quy định chính thức, tạo tiền đề cho việc mở rộng cơ chế "sandbox" trong tương lai, đón đầu những làn sóng công nghệ mới.
Tại Việt Nam, các công ty Fintech đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành ngân hàng. Có thể nói, các công ty Fintech như một “cánh tay nối dài” của các ngân hàng truyền thống. Những đóng góp đáng kể của Fintech có thể kể đến:
Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Các công nghệ đổi mới sáng tạo giúp khách hàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ một cách nhanh chóng, thuận lợi hơn. Sự phát triển bùng nổ của thanh toán không dùng tiền mặt trong những năm gần đây có đóng góp không nhỏ của các công ty Fintech.
Thúc đẩy cạnh tranh và đổi mới: Sự hiện diện của Fintech buộc các ngân hàng phải cải tiến dịch vụ, tăng tốc chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động và giữ chân khách hàng.
Mở rộng khả năng tiếp cận tài chính: Fintech giúp đưa các dịch vụ tài chính đến các đối tượng khách hàng ở vùng sâu, vùng xa, hay những người chưa từng sử dụng dịch vụ ngân hàng truyền thống (unbanked và underbanked) với chi phí thấp hơn.
Tăng cường bảo mật: Nhiều giải pháp Fintech giúp tăng cường bảo mật, chống gian lận và giảm thiểu rủi ro trong cung ứng, sử dụng dịch vụ tài chính.
Tuy nhiên, tốc độ phát triển "thần tốc" của Fintech cũng đi kèm với những thách thức pháp lý và rủi ro tiềm ẩn. Việc xây dựng và ban hành các quy định pháp luật kịp thời để quản lý sự đổi mới này là một nhiệm vụ khó khăn. Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến bảo vệ dữ liệu khách hàng, an ninh mạng và chống rửa tiền luôn là những rủi ro cần được kiểm soát chặt chẽ.
Điều kiện tham gia sandbox được thiết kế khắt khe, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ năng lực đáp ứng – đặc biệt là các công ty thuần công nghệ hoặc thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính. Việc được chấp thuận thử nghiệm trong sandbox cũng không đồng nghĩa với việc sẽ được cấp phép kinh doanh khi khung pháp lý chính thức cho P2P Lending được ban hành.
Bên cạnh đó, nhiều vấn đề cốt lõi vẫn chưa có hướng dẫn rõ ràng, ví dụ như đối với dịch vụ P2P Lending: kiểm soát lãi suất, xử lý nợ xấu, bảo vệ quyền lợi của người cho vay và người vay. Thực tế cho thấy, ý thức trả nợ thấp của một bộ phận người dùng cùng với sự tồn tại của các hội nhóm “bùng nợ” đang đặt ra những rủi ro tiềm ẩn, ảnh hưởng trực tiếp đến tính bền vững của mô hình.
Nghị định 94/2025 đặt ra yêu cầu pháp lý rõ ràng: doanh nghiệp phải là pháp nhân hợp pháp tại Việt Nam, đáp ứng các tiêu chí về loại hình, quản trị, kỹ thuật và trách nhiệm, đồng thời duy trì điều kiện xuyên suốt quá trình thử nghiệm.
Về công nghệ, cần có giải pháp sáng tạo phục vụ phổ cập tài chính, hệ thống vận hành ổn định và quy trình minh bạch. Dù nhiều công ty đã có nền tảng tốt, vẫn cần rà soát và nâng cấp để phù hợp với tiêu chuẩn mới.
Việc chuẩn bị không chỉ để tham gia sandbox, mà còn là bước đi chiến lược cho phát triển dài hạn. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ sinh thái tuân thủ, minh bạch và thích ứng với khung pháp lý hoàn chỉnh trong tương lai – một cuộc chơi đòi hỏi đầu tư bài bản và tầm nhìn dài hạn.
Việc tham gia vào cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là một hành trình đầy hứa hẹn, nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chuyên nghiệp về mặt pháp lý. Để biến cơ hội thành lợi thế cạnh tranh và vượt qua các rủi ro tiềm tàng, các tổ chức cần có một đối tác pháp lý uy tín đồng hành.
Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, CDR Counsels tự hào là đơn vị tư vấn đáng tin cậy. Chúng tôi cung cấp dịch vụ toàn diện, giúp bạn:
Phân tích và đánh giá các rủi ro pháp lý khi tham gia Cơ chế thử nghiệm.
Tư vấn xây dựng mô hình sản phẩm, giải pháp công nghệ, quy trình nội bộ đáp ứng yêu cầu của Nghị định 94 với đội ngũ chuyên gia về pháp lý, sản phẩm và công nghệ có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực fintech.
Hồ sơ đăng ký tham gia Cơ chế thử nghiệm chính xác theo yêu cầu của Nghị định 94 và yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình nộp và thẩm định Hồ sơ; trong suốt quá trình tham gia và hoàn thành Cơ chế thử nghiệm.
Bạn đã sẵn sàng để đổi mới và bứt phá cùng “sân chơi” Sandbox? Hãy liên hệ với CDR Counsels ngay hôm nay để nhận được sự tư vấn chuyên sâu và xây dựng một lộ trình hiệu quả cho tương lai!
