Trước hết, cần hiểu rõ về bản chất pháp lý của chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo khoản 5 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là “tổ chức kinh tế không có tư cách pháp nhân và là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng nước ngoài, được ngân hàng nước ngoài bảo đảm chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam.”
Điều này có nghĩa là, chi nhánh này không phải là một pháp nhân độc lập. Mọi nghĩa vụ, cam kết tài chính và pháp lý của chi nhánh tại Việt Nam đều do ngân hàng mẹ bảo đảm và chịu trách nhiệm. Sự ràng buộc này là yếu tố cốt lõi chi phối toàn bộ quá trình chấm dứt hoạt động.
>> ĐỌC THÊM: Khung pháp lý cho Fintech tại Việt Nam
Việc chấm dứt hoạt động phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật Việt Nam. Dựa trên Điều 202 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, có ba kịch bản chính dẫn đến việc này:
Giấy phép hoạt động của chi nhánh có thời hạn. Khi hết thời hạn này, nếu chi nhánh không đề nghị gia hạn hoặc đề nghị nhưng không được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản, thì buộc phải chấm dứt hoạt động.
Đây là trường hợp nghiêm trọng nhất, thường xảy ra khi chi nhánh vi phạm các quy định pháp luật, không đáp ứng các yêu cầu về an toàn hoạt động, hoặc có những sai phạm nghiêm trọng khác.
Chi nhánh có thể chủ động đề xuất giải thể. Tuy nhiên, điều kiện bắt buộc là phải chứng minh được khả năng thanh toán hết tất cả các khoản nợ và phải được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản.
Đây là kịch bản phổ biến nhất khi ngân hàng mẹ quyết định tái cấu trúc hoặc rút khỏi thị trường Việt Nam.
>> ĐỌC THÊM: Doanh nghiệp cần đáp ứng các điều kiện gì để cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán tại Việt Nam?
Việc chấm dứt hoạt động là một quá trình phức tạp, nhưng để hiểu rõ hơn, chúng ta cũng cần nhìn lại những điều kiện khắt khe để một chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập.
Các điều kiện này được quy định tại khoản 3 Điều 29 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, bao gồm:
Vốn được cấp tối thiểu: Chi nhánh phải có vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định là 15 triệu đô la Mỹ (USD), được quy định tại khoản 4 Điều 2 Nghị định 86/2019/NĐ-CP. Đây là ngưỡng cơ bản đảm bảo khả năng tài chính và sự nghiêm túc trong hoạt động.
Năng lực của Chủ sở hữu/Thành viên: Chủ sở hữu của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, cổ đông sáng lập, thành viên sáng lập là pháp nhân đang hoạt động hợp pháp và có đủ năng lực tài chính để tham gia góp vốn; cổ đông sáng lập, thành viên sáng lập là cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và có cam kết đủ khả năng tài chính để góp vốn.
Tiêu chuẩn Người quản lý, Điều hành: Người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện quy định tại Điều 41 của Luật các tổ chức tín dụng 2024.
Cam kết từ ngân hàng mẹ: Ngân hàng nước ngoài phải có văn bản chính thức đảm bảo chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ và cam kết của chi nhánh tại Việt Nam.
Đề án kinh doanh khả thi: Phải chứng minh được mô hình kinh doanh an toàn, bền vững và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống tín dụng quốc gia.
Tuân thủ quy định tại nước sở tại: Ngân hàng mẹ phải được phép thực hiện các hoạt động ngân hàng theo pháp luật của nước mình.
Thỏa thuận giám sát: Cơ quan quản lý ngân hàng của nước sở tại phải có thỏa thuận với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc thanh tra, giám sát và trao đổi thông tin.
Hoạt động lành mạnh và tuân thủ: Tổ chức tín dụng nước ngoài đáp ứng các điều kiện về tổng tài sản có và tình hình tài chính theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đáp ứng các quy định về bảo đảm an toàn hoạt động theo quy định của nước nơi tổ chức tín dụng nước ngoài đặt trụ sở chính.
Việc đáp ứng các điều kiện này ngay từ đầu giúp đảm bảo sự minh bạch và an toàn. Khi chấm dứt hoạt động, tất cả các cam kết này phải được thực hiện đầy đủ, từ việc thanh toán các khoản nợ cho đến việc hoàn thành các nghĩa vụ pháp lý.
Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý và một kế hoạch chi tiết, bài bản.
>> ĐỌC THÊM: Mô hình nào cho trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam
Nếu bạn là đại diện của một chi nhánh ngân hàng nước ngoài và đang đối diện với quyết định chấm dứt hoạt động, việc am hiểu và tuân thủ các quy định pháp luật là vô cùng quan trọng.
Một sai sót nhỏ có thể dẫn đến những hệ lụy pháp lý phức tạp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của ngân hàng mẹ.
CDR Counsels cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên sâu, hỗ trợ toàn diện các doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, bao gồm:
Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết giúp quá trình chấm dứt hoạt động diễn ra hiệu quả, đúng luật và giảm thiểu rủi ro pháp lý.
Bạn có đang gặp vướng mắc về thủ tục pháp lý khi giải thể chi nhánh ngân hàng nước ngoài? Hãy liên hệ với CDR Counsels để nhận được sự hỗ trợ chuyên nghiệp và kịp thời.
